Natuur is onze circulaire meester

 “een nieuwe aanpak zou kunnen zijn, iedereen bij geboorte een gelijke portie grondstoffen….voor de rest van je leven”

Abel Tattje,

 

Het gaat over evenwicht, een balans tussen gebruik en aanbod. De natuur is van zich zelf de grootste leermeester op het gebied van Autarkie of circulariteit. Er is geen afval, er wordt niet meer gebruikt dan nodig. Een te grote voetdruk wordt direct gecorrigiceerd.

En de zoektocht is altijd naar zo min mogelijk grondstoffen en zo min mogelijk energie.

In de ogen van Metaal Kathedraal, zouden we veel meer open moeten staan voor de wijze lessen die de

natuur ons geeft.

 

 

Hieronder een interessant artikel van Low-Tech Magazine: om over na te denken.

 

 

Circulaire economie pleegt roofbouw op planeet

Windturbine

De circulaire economie – het nieuwste toverwoord in de duurzaamheidsdiscussie – belooft economische voorspoed zonder roofbouw of afval. Maar de wetenschap is niet onder de indruk. De circulaire economie focust op een erg klein deel van de grondstoffencyclus en houdt geen rekening met de wetten van de thermodynamica.

 

Foto: GWPF.



De circulaire economie (of kringloopeconomie) is voor veel overheden, instellingen, bedrijven en milieuorganisaties onderdeel geworden van de ambitie om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. In de circulaire economie worden geen nieuwe grondstoffen gedolven en geen afval geproduceerd, omdat grondstoffen steeds opnieuw worden gebruikt.

De klemtoon ligt op recyclage, mede mogelijk gemaakt door producten zo te ontwerpen dat ze makkelijk uit elkaar kunnen worden gehaald. Er is ook aandacht voor een “andere consumptiecultuur”. In de kringloopeconomie hebben we niet langer producten in eigendom, maar in bruikleen. Het idee is dat producenten op die manier gestimuleerd worden om de levensduur van hun producten te verlengen.

In Nederland en Vlaanderen is het idee van de circulaire economie onder de aandacht gebracht door het populaire boek “Material Matters”, geschreven door Thomas Rau en Sabine Overhuber. Ze stellen de kringloopeconomie voor als een “alternatief voor onze roofbouwmaatschappij”. Het enthousiasme voor de circulaire economie wordt echter niet gedeeld door wetenschappers, die zich erg kritisch uitlaten.

Verschillende recente studies noemen het een “geïdealiseerde visie”, een “samenraapsel van diverse ideeën uit verschillende domeinen”, of een “vaag idee” gebaseerd op “pseudo-wetenschappelijke concepten”.

Probleem 1: Moderne producten zijn complex

Een kringloopeconomie is niets nieuws. Voor de Industriële Revolutie werden bijna alle afvalstoffen opnieuw gebruikt of aan de natuur teruggegeven. Zo werd papier gemaakt van oude kleren, werd voedselafval aan de kippen en de varkens gevoerd, en werden nieuwe gebouwen opgetrokken uit de restanten van oude gebouwen.

Het verschil tussen toen en nu zijn de gebruikte grondstoffen. Voor de Industriële Revolutie werd bijna alles gemaakt uit materialen die ofwel biologisch afbreekbaar waren – zoals hout, riet of vlas – ofwel eenvoudig te recycleren of opnieuw te gebruiken waren – zoals ijzer of baksteen.

Moderne producten bestaan echter uit een veel grotere diversiteit aan (nieuwe) materialen, die meestal niet biologisch afbreekbaar zijn en ook slecht te recycleren zijn. Hoe complexer een product, hoe meer stappen en bewerkingen een recyclageproces ondergaat. In elke fase van dit proces gaan er grondstoffen verloren. Bovendien zit het grondstoffenverbruik steeds meer in het productieproces en steeds minder in de productie van de primaire materialen, zodat recyclage van het eindproduct maar een deel van de input kan recupereren.

Dat is de eerste deuk in de geloofwaardigheid van de circulaire economie: het recyclageproces van moderne producten is verre van 100% efficiënt. Een recent onderzoek naar een modulaire Fairphone 2 – een mobiele telefoon die met het oog op recyclage en een langere levensduur is ontworpen – laat zien dat het gebruik van kunststoffen, microchips en batterijen het idee van een circulaire economie volledig ondergraaft. Slechts 30% van de gebruikte grondstoffen in de FairPhone 2 kunnen worden gerecupereerd. Voor LED-verlichting werd een vergelijkbaar resultaat opgetekend.

De lage efficiëntie van het recyclageproces is op zich voldoende om het concept van een moderne kringloopeconomie onderuit te halen: het verlies van grondstoffen tijdens de recyclage moet altijd weer worden gecompenseerd door nieuwe roofbouw op de planeet.

Probleem 2: Hoe recycleer je energie?

Een tweede deuk in de geloofwaardigheid van de circulaire economie is het feit dat 20% van de grondstoffen fossiele brandstoffen zijn. Meer dan 98% daarvan wordt ingezet als energiebron en kan niet worden hergebruikt of gerecycleerd. Bij verbranding worden fossiele brandstoffen omgezet in CO2- en andere emissies – afval dus.

Hooguit kan de restwarmte van bijvoorbeeld het produceren van elektriciteit ingezet worden om andere warmtebronnen te vervangen. Maar dat is geen “downcycling” in plaast van “recycling” – het is bijvoorbeeld onmogelijk om met de restwarmte van de ene auto een andere auto aan te drijven.

Daarbij kost recyclage van grondstoffen ook energie, zowel voor het recyclageproces als voor het transporteren van gerecycleerde en te recycleren materialen. Ook die gebruikte energiebronnen moeten worden gecompenseerd door het ontginnen van nieuwe energiebronnen – geen kringloop dus.

Uiteraard hebben de supporters van de kringloopeconomie hier een antwoord op: we schakelen over naar 100% hernieuwbare energie. Maar daarmee is de cirkel nog steeds niet rond: voor de bouw en regelmatige vervanging van hernieuwbare energiecentrales en de bijhorende infrastructuur zijn ook veel grondstoffen nodig (energie + materialen).

Hernieuwbare energiecentrales maken bovendien gebruik van moeilijk te recycleren materialen. Zonnepanelen, windturbines en lithium-ion batterijen worden dan ook niet gerecycleerd.

Probleem 3: Input overtreft Output 

De derde deuk in de geloofwaardigheid van de circulaire economie is de grootste: het gebruik van grondstoffen – zowel energie als materialen – blijft jaar na jaar stijgen. Het grondstoffenverbruik vertienvoudigde van 7 Gigaton in 1900 tot 62 Gigaton in 2005 en tot 78 Gigaton in 2010. Dat komt overeen met een gemiddelde stijging van ongeveer 3% per jaar.

Groei maakt een circulaire economie onmogelijk, zelfs al zouden alle grondstoffen worden gerecycleerd en alle recyclageprocessen 100% efficient zijn. De hoeveelheid afgedankte grondstoffen die in aanmerking komt voor recyclage zal namelijk altijd kleiner zijn dan de benodigde hoeveelheid grondstoffen. Om dat te compenseren, moet er telkens opnieuw roofbouw worden gepleegd. Zolang het grondstoffenverbruik toeneemt, kan de kringloop onmogelijk gesloten worden.

Het verschil tussen vraag en aanbod is veel groter dan je zou denken. Als we naar de volledige grondstoffencyclus kijken, zoals een studie uit 2015 voor het referentiejaar 2005 deed, dan wordt duidelijk dat de circulaire economie de aandacht richt op een heel klein deel van die cyclus, en daardoor de essentie mist. Een aanzienlijk deel van alle grondstoffen – ongeveer een derde van het totaal – worden noch gerecycleerd, noch verbrand of gestort: ze worden geaccumuleerd in gebouwen, infrastructuur en consumentengoederen.

Accumulatie van grondstoffen

In 2005 werden er wereldwijd 62 gigaton grondstoffen gebruikt. Na aftrek van energiebronnen (fossiele brandstoffen + biomassa) en afval uit de mijnbouw blijven 30 Gt grondstoffen over voor gebruik als materiaal. Hiervan werd 4 Gt materialen gebruikt voor het maken van producten die minder dan een jaar meegaan (wegwerpproducten). De andere 26 Gt werd geaccumuleerd in gebouwen, infrastructuur en consumentengoederen die langer dan een jaar meegaan.

In datzelfde jaar werden 9 Gt van die voorraden afgedankt, wat betekent dat de “stocks” aan materieel kapitaal in 2005 met 17 Gt aangroeide. Ter vergelijking: de totale afvalstroom die in 2005 in aanmerking kwam voor recyclage was slechts 13 Gt (4 Gt afgedankte wegwerpproducten en 9 Gt afgedankte voorraden), waarvan een derde (4 Gt) effectief gerecycleerd wordt.

Slechts 9 Gt werd gestort, verbrand of gedumpt – en het is die 9 Gt waar de circulaire economie op focust. Maar zelfs als dat allemaal gerecycleerd zou worden, en de recyclageprocessen 100% efficient zouden zijn, kan daarmee nooit de kringloop worden gesloten: er zijn namelijk 30 Gt materialen en 63 Gt grondstoffen nodig.

Zolang we grondstoffen blijven accumuleren, is het sluiten van de grondstoffencyclus een illusie, zelfs voor materialen die in principe goed te recycleren zijn. Zo kan het gerecycleerde metaal slechts aan 36% van de jaarlijkse vraag naar nieuwe metalen voldoen, ook al heeft metaal relatief hoge recyclingspercentages van ongeveer 70%. We stoppen nog altijd veel meer grondstoffen in het systeem dan er voor recyclage beschikbaar komen – en dus zijn er simpelweg niet genoeg gerecycleerde grondstoffen om de roofbouw te stoppen.

Het ware gelaat van de kringloopeconomie

Een bewuster gebruik van grondstoffen is uiteraard een prima idee. Maar daarvoor is meer nodig dan recyclage. Aangezien 71% van alle grondstoffen niet in aanmerking komen voor recyclage (44% energiebronnen en 27% toevoegingen aan stocks) zit er voor deze fracties niet anders op dan het gebruik ervan te verlagen.

Een circulaire economie vereist dus dat we minder fossiele brandstoffen gebruiken (wat niet hetzelfde is als meer hernieuwbare energiebronnen verbruiken), en dat we minder grondstoffen accumuleren in kapitaalgoederen. We moeten dus vooral minder spullen gaan maken: minder auto’s, minder computers, en minder gebouwen.

Het is zeer onwaarschijnlijk dat de voorstanders van de kringloopeconomie zich achter deze bijkomende voorwaarden zullen scharen. Het concept van de circulaire economie is er ne op gericht om duurzaamheid te verzoenen met economische groei – met andere woorden: meer auto’s, meer computers, en meer gebouwen.

Zelfs de beperkte doelstelling die de circulaire economie zich stelt – volledige recyclage van een minderheid aan grondstoffen – vereist een extra voorwaarde die kringloopdenkers wellicht niet goedkeuren: dat we alles opnieuw uit hout en eenvoudige metalen gaan bouwen, zonder het gebruik van kunststoffen, halfgeleiders, lithium-ion batterijen of composietmaterialen.

Kris De Decker

 

Lang leve Groningen!

Hij Doet het!

In onze buitenkeuken koken we op “eigen” gemaakt-gas. Het gas wordt gemaakt uit het restafval uit de keuken. rijst kaas, groente, vlees, ei, olie, etc Het volume aan afval komt er als gas en fertilizer uit.

CIRKELTJE ROND 🙂

 

Metaal Kathedraal pakt circulaire Wildcard!

CIRCLES, METAAL KATHEDRAAL, 100 WATT EN C-BETA PAKKEN CIRCULAIRE WILDCARDS

En maakten alsnog kans om uitgeroepen te worden tot de beste circulaire werklocatie van het land.  We zijn vereerd met de klanten en netwerken die ons waarderen voor onze bijdrage om de wereld een betere plek te maken.

CIRCLES, het initiatief dat Oost-Nederland koploper van de circulaire economie wil maken, wordt toegevoegd aan de lijst met beste circulaire regio’s van Nederland. Deze initiatieven slepen een wildcard binnen en dingen met de overige genomineerden mee naar ABN AMRO Circular Economy Awards. Op donderdag 8 november tijdens het BT Event worden de winnaars bekendgemaakt.

De longlist voor de ABN AMRO Circular Economy Awards werd eerder al bekend en de winnaars van de wildcards voegen zich bij deze lijst met genomineerden. De wildcard-genomineerden werden niet door de jury opgemerkt, maar zijn vanuit de markt aangedragen als belangrijke ontbrekende initiatieven. Zij maken daardoor kans om Circulair Friesland en Plug-In-City op te volgen als beste circulaire werklocatie en beste circulaire regio van Nederland.

 Circulaire gebiedsontwikkeling leeft
Juryvoorzitter Cees-Jan Pen (Fontys Hogescholen): ‘Circulaire gebiedsontwikkeling leeft, ontstijgt het beeld van een niche volledig, wordt steeds breder gedragen door ondernemend Nederland en gaat om nieuwe verdien- en businessmodellen. De jury gaat tijdens de nadere selectie nadrukkelijk in op het daadwerkelijk ingang zetten van de noodzakelijke cultuurverandering die behoort bij meer circulair denken. Tevens zien we een duidelijk omslag naar meer focus op waardevermeerdering en het verduurzamen bestaande locaties.’

Dit leidde uiteindelijk tot de onderstaande lijst met 23 regio’s en 25 werklocaties die in aanmerking komen voor de ABN AMRO Circular Economy Awards.

Genomineerden categorie werklocatie Genomineerden categorie regio
1.      100 Watt, Amsterdam 1.      Circulair Friesland
2.      BlueCity, Rotterdam 2.      CIRCLES, Oost-Nederland
3.      C-Bèta, Hoofddorp 3.      Cirkelstad Drechtsteden
4.      Clean Tech Playground de Ceuvel, Amsterdam 4.      Clean Tech Delta, Rotterdam
5.      C-Mill, Heerlen 5.      Cleantech Regio, Twello
6.      De Aam en Merm, Elst 6.      De Fruitmotor, Betuwe
7.      De Blokhuispoort, Leeuwarden 7.      Gemeente Almere
8.      De Mars, Zutphen 8.      Gemeente Amsterdam
9.      De Wildeman, Zaltbommel 9.      Gemeente Goeree Overflakkee
10.  Ecomunitypark, Oosterwolde 10.  Gemeente Haarlemmermeer
11.  Goudse Poort, Gouda 11.  Gemeente Ooststellingwerf
12.  Halfweg Spijkenisse, Voorne-Putte 12.  Gemeente Utrecht
13.  Huis van Haarlemmermeer 13.  Gemeente Venlo
14.  Industriepark Kleefse Waard, Arnhem 14.  Groene Hart
15.  InnoFase, Duiven 15.  Impuls Zeeland
16.  Marineterrein, Amsterdam 16.  Metropoolregio Amsterdam
17.  Metaal Kathedraal, Utrecht 17.  Noord-Nederland
18.  Metalot3C, Budel 18.  Provincie Noord-Holland
19.  Oosteind, Papendrecht 19.  Provincie Zuid-Holland
20.  Recycle Boulevard, Leeuwarden 20.  Regio Arnhem-Nijmegen
21.  Schiebroek, Rotterdam 21.  Tuinen van West, Amsterdam
22.  Schiphol Trade Park, Amsterdam 22.  U10, Utrecht
23.  Stepelo, Haaksbergen 23.  Westas, SADC
24.  Werkplaats De Gruyter, s-Hertogenbosch
25.  Werkspoorkwartier, Utrecht

Vakjury
De vakjury bestaat uit 5 experts op het gebied van circulaire economie, gebiedsontwikkeling en regio-ontwikkeling. De jury bestaat uit:

  • Cees-Jan Pen, Fontys Hogescholen (juryvoorzitter)
  • Christiaan Kuipers, Urgenda
  • Bert Krikke, 4thecity
  • Guus Mulder, TNO
  • Gerard Roemers, Metabolic

Criteria
De vakjury en het publiek zullen de genomineerden beoordelen op basis van vooraf vastgestelde criteria voor de onderwerpen: circulariteit in visie, circulariteit in organisatie, resultaat, interactie met de omgeving, shared facilities, energie, materialen, afval, biodiversiteit en welbevinden en gezondheid. Lees de volledige lijst met criteria voor regio en werklocatie door op de links te klikken.

ABN AMRO
ABN AMRO heeft zich als hoofdsponsor aan dit jaarlijkse evenement verbonden. ABN AMRO wil de verduurzaming van de gebouwde omgeving in Nederland versnellen. Zo is de gebouwde omgeving voor een groot deel verantwoordelijk voor de CO2-uitstoot en het energieverbruik. ‘Bestaande gebouwen lenen zich vaak uitstekend voor circulaire oplossingen. Zo kunnen op de verwachte einddatum van het gebruik voorzieningen worden gedemonteerd en op een andere locatie worden geplaatst of gebruikte materialen ingezet in andere gebouwen. Ook kan waarde teruggewonnen worden door het beter benutten van waardevolle grondstoffen’, vertelt Eric Zwaart, Sector Banker Overheid en Onderwijs ABN AMRO.

‘De Circular Economy Awards maken zichtbaar hoe bedrijven en regio’s hieraan op succesvolle manier invulling geven. Dan kom je uit bij werklocaties en regio’s die gericht kiezen voor circulaire materialen, energiezuinig werken, gezondheid meewegen en ook hun eigen organisatie circulair inrichten. Daar verbinden wij graag onze naam aan.’

Geschiedenis
Al sinds 2005 roept BT jaarlijks het beste bedrijventerrein van Nederland uit. Zo gingen Kennispark Twente, High Tech Campus Eindhoven, Bio Science Park, Industriepark Kleefse Waard en Energiepark Boekelermeer al met deze titel aan de haal. De verkiezing groeide uit tot een begrip in werklocatieland en levert jaarlijks veel publiciteit op. Maar de markt verandert. Gemeenten en regio’s richten zich de laatste jaren meer en meer op economisch duurzame ontwikkeling van de fysieke leefomgeving, een trend die BT van harte toejuicht met haar vakblad, events en de ABN AMRO Circular Economy Awards.

 

No Such Thing as Waste, grrr

Metaal Kathedraal doet aan gescheiden afvalinzameling, papier en karton, plastic, blik, metaal, gft, chemisch afval, glas.

Maar Bij Metaal Kathedraal staan de kliko’s en vuilcontainers regelmatig vol.

Heel graag zouden we alle afval weer een herbestemming geven, natuurlijk geven we

rest eten aan de kippen, maar dat zijn er maar 4, die kunnen dat niet op!

In juni krijgen we een biogas installatie, deze installatie zal een gedeelte van ons afval hergebruiken,

dat we kunnen koken op ons afval.

We hebben een compost hoop, waardoor er weer een hoop organisch restmateriaal de grond ingaat.

Het streven is een autarkisch bolwerk, in onze ogen een organisatie zonder afval. Een systeem bouwen waarbij alles na gebruik weer een nieuwe functie krijgt. Waar restproducten geen afval zijn.

 

 

 

Recycle, Upcycle we love it!

Metaal Kathedraal werkt daar waar het kan met bestaande en gebruikte materialen, een mooi voorbeeld hiervan is het gebouw De Dome, deze is geheel gebouwd met hergebruikte materialen.  De Dome is geisoleerd met schapenwol en voorzien van een prachtige Lemen Mass-heater met verwarmde banken en een verbranding van meer dan 91%.

Op het hele terrein loop je tegen vele projecten aan waar hergebruik en upcycle wordt toegepast.

Zo staan er lantaarnpalen gemaakt van oude bierfusten, tribunes gebouwd met het puin van de oude kerktorens.

De bar is gemaakt van de balken van het oude kerkdak, enzovoort.

Metaal Kathedraal streeft naar Autarkie, een systeem waar er geen afval meer is.

 

Particle S in het Bramenbosch

Kunstenaar Robbert van der Horst heeft speciaal voor Metaal Kathedraal het kunstwerk Particle S ontwikkeld. (meer…)

 

Helofytenfilter

De bouw van het helofytenfilter is af! (meer…)